Kîmye

OKSÎJENA LI DINYAYÊ ÇAWA PÊK HAT?

Nivîs: Cûneyt Ewrareş Wêne: Alamy/SPL/NPL Heke em bixwazin makîneyekê saz bikin û vegerin paşeroja dinyayê, em ê poşman bibin. Lewra wê gelek tiştên xirab li hêviya me bin. Em ê tenê di nav çend deqeyan de ji ber bêoksînejiyê bimirin. Gava gerstêrka me nû ava bû, di atmosferê de tu …

Dûmahîk »

DIBE KU TEKNOLOJÎ HEJMARA REZERVÊN NEFTÊ ZÊDETIR BIKE

Saziya British Petroleumê (BP) aşkere kir ku bi bikaranîna teknolojiyê dibe ku çavkaniyên heyî yên di rezervên neft û gaza siruştî yên Cîhan zêde bibin. BP dibêje; bi saya teknolojiyê dê rezervên neft û gaza siruştî herî kêm 2 qatî zêde bibin. BP’yê aşkere kir ku bi bikaranîna teknolojiyê dê …

Dûmahîk »

DAHÛRANIYA BIYOGAZÊ

Em ê dîsa berê xwe bidin Çînê. Lêbelê em ê vê carê li ser tiştên ku tên avêtin lê cardin bi veguherandinê bi kêr tên, bisekinin. Çîn vejena[1] xwenûkirî çê dike: Biyogaz! ENERJIYÊN XWENÛKIRÎ Gerstêrka me bi taybetî derheqê mijara çavkaniyên siruştî de mirovan dixe fikarê lewra çavkaniyên siruştî ji …

Dûmahîk »

SERPÊHATIYA OKSÎJENÊ

Tê îdîakirin ku oksîjen, di dîroka zanistê de beriya Joseph Priestley û Antaoine Lavoisier hatiye kişfkirin. Di sala 1620’an de li Londonê noqavek a ku bi bêran dixebite hatiye çêkirin û li çemê Thamasê hatiye ceribandin. Hewaya hundir bi pergaleke kîmyewî –ixtîmal heye ku bi oksîjenê – her dem dihat …

Dûmahîk »

ÇÊKIRINA FOSFORÊ

Fosfora ku cara ewil li Hamburgê hat kifşkirin, di pêşerojê de di dema Şerê Cihanê yê duyem de ji aliyê welatên hevpeyman ve di bombeyan de hat bikaranîn. Ev bombeyên ku  bûn sedema gelek xerakirina bajaran,him trajîk him jî îronîk bû. Henning Brand[1]ji ber ku ji pareke mezin ên xebatên …

Dûmahîk »

NEFTA XAM Û GAZA SIRÛŞTÎ

Îro pêdiviya komirê ji % 100 nefta xam ya ku tê zanîn pêk tê. Mirov dikare bi alîkariya kuleyên sondajê û platformên li dora peravê bi awayekî hêsan vê kanê bi dest bixe.   Mirov dikare ji cihên sîst û xîzê jî neftê derxîne, lê ji bo vê bihayekî giran …

Dûmahîk »